Sołectwa

Sołectwo jest jednostką pomocniczą Gminy utworzoną, aby zapewnić mieszkańcom udział w realizacji zadań Gminy.

 Organami sołectwa są:

Zebranie Wiejskie – jako organ uchwałodawczy,

Sołtys – jako organ wykonawczy,

Rada Sołecka – jako organ wspomagający działania Sołtysa.

Wykaz Sołtysów  – tutaj.

W Gminie Zgierz utworzono 40 Sołectw:

Astachowice

Swoim obszarem działania obejmuje dwie miejscowości Astachowice i Kotowice.
Zajmuje powierzchnię 476 ha. 

Sołtysem jest Stanisław Ślawski.

Pierwsza wzmianka o Astachowicach pochodzi z 1350 roku. Miejscowość ta wymieniana jest pod nazwa Gasczechovice. Sama nazwa Astachowice pochodzi najprawdopodobniej od imienia Eustachy.

Wieś Kotowice pierwszy raz pojawia się w dokumentach historycznych w 1391 roku jako Cothouicza.

Bądków

Obejmuje miejscowość Bądków.
Zajmuje powierzchnię 339,5 ha. 

Sołtysem jest Andrzej Olczyk.

Nazwa tego Sołectwa jest bardzo stara. Pochodzi od imienia Bądzisław lub Bądzimir – zdrobniale Bądko. Pierwsze zapisy o tej miejscowości pojawiają się początku XVI w. jako Bendków wieś w parafii Modlna, do której płacona była dziesięcina.

Besiekierz Nawojowy

Obejmuje swym zasięgiem Besiekierz Nawojowy.
Sołectwo zajmuje obszar 678,03 ha.

Sołtysem jest Małgorzata Kotus – Stępniak.

Do XVI wieku występuje jedna nazwa Besiekierz, która to pojawia się po raz pierwszy w zapiskach w 1350 roku, jako Biesiekieres. Nazwa Besiekierz wywodzi się od staropolskiego słowa „kierz”, co oznacza dzisiejszy „krzak” oraz przedrostka „bez”. W połączeniu oznaczało to miejsce bez krzaków – Biezkrze. Dobra te należały do rodu Besiekierskich.

W początkach XVI wieku występują już wszystkie współcześnie używane nazwy. Besiekierz Nawojowy swoją drugą część nazwy wywodzi od imienia jednego z właścicieli Nawoja.

Besiekierz Rudny

Obejmuje swym zasięgiem miejscowość Besiekierz Rudny.
Sołectwo zajmuje obszar 518,05 ha.

Sołtysem jest Paulina Stopczyk.

W początkach XIX wieku Besiekierz Rudny liczył 3 domy i 17 mieszkańców. Na terenie Sołectwa jeszcze niedawno występowały dwa przysiółki o nazwie Budy i Rudno. Budy to najprawdopodobniej osadnictwo XIX-wieczne, nieco starsze jest Rudno, które w 1827 roku liczyło 1 dom i 5 mieszkańców.

Biała

Swym zasięgiem obejmuje miejscowości: Biała, Cyprianów, Jeżewo, Kolonia Głowa i Leonów.
Sołectwo zajmuje obszar 982,44 ha. 

Sołtysem jest Piotr Nawrocki

Teren Sołectwa jest zamieszkiwany bez przerwy od 4 tysięcy lat. Znaleziono tu cmentarzysko z epoki brązu oraz z okresu halsztackiego i lateńskiego.
Pierwsze zapiski historyczne pochodzą jednak dopiero z lat 1511-1512. Wieś Biała musiała być znaczna, bo już w XV w. powstała tu parafia erygowana przez arcybiskupa gnieźnieńskiego.
Cyprianów, Jeżewo, Kolonia Głowa i Leonów to miejscowości, które powstały najprawdopodobniej w XIX wieku. W 1827 roku Cyprianów liczył 3 domy i 22 mieszkańców, Kolonia Głowa w 1881 roku miała 20 domów i 180 mieszkańców. Na terenach tej ostatniej odkryto wiele zabytków, świadczących o zamieszkiwaniu tych terenów przed wieloma tysiącami lat. Są to zabytki krzemienne z okresu neolitu, mezolitu oraz wczesnej epoki brązu.
Leonów w końcu XIX wieku liczył 8 domów i 178 mieszkańców.
Folwark Jeżewo powstał na terenie dawnych lasów rozciągających się między Szczawinem Małym, a Dąbrówką Wielką. Pierwsze udokumentowane informacje, dotyczące folwarku pochodzą z 1905 roku.
Na terenie Sołectwa znajdują się liczne zabytki i miejsca pamięci narodowej. W Szkole Podstawowej w Białej mieści się Izba Pamięci więźniów hitlerowskiego obozu koncentracyjnego dla dzieci w Łodzi, który miał filię dla dziewcząt w Dzierżąznej. Na cmentarzu parafialnym w Białej znajduje się kwatera Strzelców Kaniowskich.
Dużą atrakcją Sołectwa jest kościółek w Białej, pochodzący z II połowy XVII wieku.

Brachowice

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Brachowice.
Zajmuje powierzchnię 285,9ha.

Sołtysem jest Arkadiusz Jędrzejczak.

Nazwa taka jest jedyna w Polsce. Być może pochodzi od imienia Brach. Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1386 roku. Właścicielem wówczas tej miejscowości o nazwie Brthcuice był Falibogius-Chwalibóg.
W XIX wieku Brachowice liczyły 11 domów i 109 mieszkańców.

Ciosny

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Ciosny.
Zajmuje powierzchnię 532,3 ha. 

Sołtysem jest Bernard Palmowski.

Ciosny pojawiają się w zapiskach historycznych już w 1392 i 1393 roku, kiedy to ówcześni właściciele Bolesta i Mieszko odstąpili wieś Czezne dziekanowi łęczyckiemu.
Historia Ciosen sięga jednak o wiele głębiej w przeszłość. Najstarsze znaleziska archeologiczne na terenie dzisiejszej wsi pochodzą z okresu paleolitu i sięgają IX tysiąclecia przed narodzinami Chrystusa.
Na początku XIX wieku wieś Ciosny liczyła 9 domów i 100 mieszkańców, a w końcu XIX wieku wieś posiadała 23 domy i zajmowała powierzchnię 278 mórg.

Czaplinek

W skład Sołectwa wchodzą: Czaplinek, Marcjanka i Podole.
Zajmuje powierzchnię 264,4 ha. 

Sołtysem jest Ewa Karolewska.

Czaplinek to jedna z młodszych wsi w naszej Gminie, datowany jest od 1859 roku, liczył wówczas 12 gospodarstw i 210 mórg. Podobnie młode jak Czaplinek są: Podole i Marcjanka, które również pojawiają się w II połowie XIX wieku. W końcu XIX wieku Marcyanów liczył 6 domów, 57 mieszkańców i 82 morgi powierzchni. Podole miało zaś 6 domów, 39 mieszkańców i 172 morgi ziemi włościańskiej.

Dąbrówka Strumiany

W skład Sołectwa wchodzą obok Dąbrówki Strumiany, Dąbrówka MariankaDąbrówka Sowice.
Zajmuje powierzchnię 365,8 ha.

Sołtysem jest Agnieszka Skupińska.

Dąbrówka Wielka

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Dąbrówka Wielka.
Zajmuje powierzchnię 607,8 ha. 

Sołtysem jest Marek Pasternak.

Historia Dąbrówki Wielkiej nierozerwalnie związana jest z pozostałymi Dąbrówkami: Strumiany, Marianka i Sowice.
Nazwa wsi wywodzi się od dębu – drzewa symbolizującego moc. Tereny Dąbrówek zasiedlone były od wieków. Podczas prowadzonych tu prac archeologicznych odnaleziono narzędzia z krzemienia i kamienia pochodzące z epoki kamiennej oraz narzędzia z epoki brązu. Na początku XIX wieku Dąbrówka Wielka liczyła 17 domów i 146 mieszkańców, Dąbrówka Sowice: 4 domy i 22 mieszkańców, Dąbrówka Strumiany: 10 domów i 92 mieszkańców, a Dąbrówka Wielka: 17 domów i 146 mieszkańców.

Dzierżązna

Swym zasięgiem obejmuje miejscowości: Dzierżązna, Ostrów i Swoboda.
Powierzchnia Sołectwa to 496,3 ha.

Sołtysem jest Agnieszka Pietrzak.

Dzierżązna to jedna z najstarszych wsi Gminy Zgierz. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od prasłowiańskiego określenia wyki – deręga. W języku słowiańskim zwana dzierzęga. Najstarsza wzmianka o Dzierżąznej pochodzi z 1387 roku. W XVI wieku w Dzierżąznej nad rzeką Ciosenką istniał już młyn. Młyn przebudowywany i rozbudowywany przetrwał do 1970 roku, kiedy to pożar zakończył jego kilkusetletnią historię.

Emilia

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Emilia.
Zajmuje powierzchnię 204,4 ha. 

Sołtysem jest Marzena Nemec.

Nazwa Emilia pojawia się w dokumentach dopiero około połowy XIX wieku. Jej powstanie związane jest prawdopodobnie z wyrębem lasów dla potrzeb Zgierza i Łodzi. Rozwijające się miasta potrzebowały drewna do budowy oraz żywności. Dlatego też na terenach po wyrębie lasów osadzano kolonistów. Zabudowania powstawały wzdłuż traktów komunikacyjnych, w tym przypadku wzdłuż traktu Łęczyckiego, który istniał od wieków.

Gieczno

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Gieczno.
Zajmuje powierzchnię 176,4 ha. 

Sołtysem jest Arkadiusz Budner.

Pierwsza wzmianka o Giecznie pojawia się w 1350 roku. Właścicielami wówczas Gieczna byli bracia Sieciech i Boguta Toporczykowie. Od 1543 roku do XVII wieku Gieczno występuje jako miasto, nie zachował się jednak żaden dokument lokacyjny. Równolegle ze wsią powstał w Giecznie kościół. Pierwsza informacja o nim pochodzi z 1437 roku. Fundatorami kościoła byli prawdopodobnie właściciele posiadłości Toporczykowie. Obecny kościół w Giecznie wybudowany został w 1717 roku przez ks. Jana Pokrzywnickiego i jest jednym z cenniejszych zabytków na terenie Gminy.

Glinnik

Swym zasięgiem obejmuje miejscowości: Glinnik, Palestyna, Samotnik, Siedlisko i Wołyń.
Powierzchnia Sołectwa to 382,5 ha. 

Sołtysem jest Anna Jędrzejczak.

Pierwsza wzmianka o Glinniku pochodzi z 1333 roku. Na początku XVI wieku Glinnik wchodził w skład parafii szczawińskiej. Kolejne informacje o wsi pochodzą z XIX wieku. Liczyła ona wówczas 20 domów i 226 mieszkańców. Wchodzące w skład dzisiejszego Sołectwa Glinnik pozostałe miejscowości powstały w XIX w., w wyniku podziału dawnych dóbr majątku Glinnik. W II połowie XIX wieku Palestyna liczyła 4 domy, 20 mieszkańców i 74 morgi ziemi włościańskiej; Samotnik: 2 domy, 10 mieszkańców i 64 morgi ziemi włościańskiej; Siedlisko: 10 domów, 60 mieszkańców 15 osad (gospodarstw) i 188 mórg; Wołyń: 5 domów 60 mieszkańców i 144 morgi.

Grabiszew

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Grabiszew.
Zajmuje powierzchnię 173,1 ha. 

Sołtysem jest Katarzyna Palmowska.

Są w Polsce tylko dwie miejscowości o tej nazwie, druga znajduje się w Gminie Wartkowice w powiecie poddębickim. Grabiszew był wsią kościelną. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1357 r., w którym to roku Kazimierz Wielki w jednym z dokumentów wymienia Grabissewo, jako posiadłość arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. W 1827 roku wieś liczyła 11 domów i 85 mieszkańców.

Grotniki

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Grotniki.
Zajmuje powierzchnię 638,1 ha. 

Sołtysem jest Danuta Bartłomiejczyk.

Grotniki to najmłodsza, XX-wieczna nazwa na terenie Gminy Zgierz. Nazwę Grotniki przeniósł rosyjski generał – major Michał Mielnikow na pamiątkę swego wcześniejszego majątku w kieleckiem. Grotniki nabrały znaczenia po wybudowaniu linii kolejowej Zgierz – Kutno. Z uwagi na swe walory klimatyczne miejscowość została włączona do programu Polskiego Towarzystwa Higienicznego tworzenia miast-ogrodów. Doceniając walory przyrodnicze Grotnik mieszkańcy pobliskiej Łodzi i Zgierza już przed wojną korzystali z letniska w tej miejscowości. Jej rekreacyjno-wypoczynkowy charakter utrzymywany jest do dzisiaj.

Jasionka

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Jasionka.
Zajmuje powierzchnię 365,3 ha. 

Sołtysem jest Ewa Granosik.

Jasionka to bardzo stara wieś, pierwsze zapiski pochodzą z 1396 roku. Była wówczas posiadłością Karśnickich. W 1827 roku wieś liczyła 10 domów i 110 mieszkańców, należała do parafii Modlna i była własnością prywatną. Ciekawa postacią jest ostatni właściciel Jasionki Stanisław Pomianowski. Patriota, działacz społeczno-polityczny poszukiwany przez Gestapo za swą działalność. Był nawet ministrem w rządzie londyńskim. Zmarł w 1980 roku w Anglii. Prochy jego spoczywają na cmentarzu w Górze św. Małgorzaty.

Jedlicze A

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Jedlicze A.
Zajmuje powierzchnię 274,7 ha. 

Sołtysem jest Robert Malinowski.

Jedlicze A jest w swej historii nierozerwalnie związane z drugą miejscowością: Jedlicze B. Do powstania styczniowego miejscowości te występowały pod jedną nazwa Jedlicze. Dopiero podział carski wyodrębnił zespoły osadnicze. Nazwa Jedlicze wywodzi się od starego określenia jodły – jedl. Dzisiejsze Jedlicze to dawniej niewielka polanka wśród nieprzebytych lasów. W 1576 roku właścicielem Jedlic był Maciej Jedlicki z braćmi. W 1882 roku wieś Jedlicze A liczyła 3 domy, 11 mieszkańców i 44 morgi.

Jedlicze B

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Jedlicze B.
Zajmuje powierzchnię 221,03 ha. 

Sołtysem jest Anna Bednarek.

W 1882 roku wieś miała 116 mieszkańców, 8 domów i 88 mórg.

Józefów

Sołectwo tworzą miejscowości: Józefów, Janów, Leonardów i Ukraina.
Powierzchnia Sołectwa to 336,3 ha. 

Sołtysem jest Robert Jędrzejczak.

Miejscowości tego Sołectwa wchodziły jeszcze w XIX wieku w skład dóbr Glinnik. Janów powstał w 1862 roku, liczył 123 morgi, 7 domów i 38 mieszkańców. Józefów wymieniany był już w 1827 roku, jako kolonia włościańska, liczył 25 domów i 133 mieszkańców. Loenardów powstał w 1848 roku, liczył 73 morgi 150 prętów oraz 10 osad (gospodarstw). Ukraina powstała w 1862 roku, liczyła 50 mórg 175 prętów, 6 osad.

Kania Góra

Sołectwo o powierzchni 449,8 ha tworzą miejscowości: Kania Góra, Adolfów i Dębniak.

Sołtysem jest Grzegorz Nyczaj.

Miejscowość Kania Góra jest stosunkowo młoda. Pierwsze wzmianki pochodzą z początku XIX wieku i informują, że wieś prywatna Kania Góra liczyła 2 domy i 29 mieszkańców. Podobnie młode są dwie pozostałe miejscowości, wchodzące w skład Sołectwa: Adolfów i Dębniak, których powstanie szacuje się na II połowę XIX wieku.

Kębliny

Sołectwo tworzą miejscowości: Kębliny i Moszczenica.
Powierzchnia Sołectwa wynosi 919,54 ha.

Sołtysem jest Sylwester Włodarczyk.

Pierwsze wzmianki o Kęblinach pochodzą z 1520 roku. Nazwa miejscowości wywodzi się od słowa kęblać, kąblać, co oznaczało pielęgnowanie, piastowanie. Na początku XIX wieku Kębliny liczyły 17 domów i 202 mieszkańców, należały do rodziny Trzcińskich herbu Pobóg. W tym czasie powstał prawdopodobnie budynek dworski z parkiem, które zaliczane są obecnie do zabytków.

Kwilno

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Kwilno.
Sołectwo obejmuje obszar 858,16 ha.

Sołtysem jest Renata Kacprzak.

Pierwszy raz pojawia się Kwilno na „kartach historii” na początku XVI w., jako wieś w parafii Gieczno. Istnieje pośrednia informacja, że już w 1457 r. dziesięcina płacona była do kościoła w Miłonicach. Pierwotna nazwa brzmiała prawdopodobnie Kwilino, świadczą o tym łacińskie jej wersje – w 1512 r. Qwylyn i w 1575 r. Quilino. W 1512 r. stanowiła jedną własność z Gozdowem. W roku 1575 była posiadłością Rogozińskich, a sama nazwa jest chyba odmienna i łączyć ją można z nazwiskiem Kwila. Pierwsze dane statystyczne pochodzą z 1827 r. Prywatna wieś Kwilno liczyła wtedy 11 domów i 104 mieszkańców. W roku 1872 było domów 32, był także wiatrak. W roku 1884 istniało już 49 domów i 390 mieszkańców. Przed 1886 r. wieś Kwilno, z 51 osadnikami i gruntami liczącymi mórg 1195, wchodziła w skład dóbr Rogóźno.

Lorenki

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Lorenki.
Sołectwo zajmuje obszar 413,43 ha.

Sołtysem jest Nina Rogalska.

W 1881 r. Lorenki były własnością H. Gomolińskiego. Pamiętajmy, że pierwotnie ( w 1350 r.) teren ten, to trzy wielkie posiadłości: Gieczno, Rogóźno i Besiekierz. Wszystkie inne wsie w tym rejonie powstały później. W 1886 r. folwark Lorenki, wchodzący w skład dóbr Rogóźno, liczył gruntów ornych i ogrodów 173 morgi, łąk – 16 mórg, pastwisk – 5 mórg, nieużytków – 6 mórg. Znajdował się tu 1 budynek murowany, „z drzewa – 3, las urządzony, młyn wodny”. W roku 1884 kolonia i folwark Lorenki liczyły: kolonia – domów 13, mieszkańców 22; folwarków – domów 2, mieszkańców 20. W 1872 r. było tu domów 13. Ciekawe są też dzisiejsze urzędowe spisy miejscowości. W roku 1977 wsią sołecką były Stare Lorenki, natomiast Lorenki były częścią tych pierwszych. W roku 1988 wsią sołecką są Lorenki, mające „na przyszywkę” Stare Lorenki. Mapy zarówno dawniejsze, jak i dzisiejsze nie odróżniają jednych od drugich. Wszędzie figurują Lorenki (bez przymiotnika).

Lućmierz

W skład Sołectwa wchodzą miejscowości: Lućmierz i Lućmierz Las.
Sołectwo zajmuje powierzchnię 1576,16 ha.

Sołtysem jest Przemysław Łuczak.

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1391 r., czyli sprzed 605 lat. Jej wójtem był Wojciech. Nazwa w różnych dokumentach pisana była jako: Luczmyesza, Liuczmieża, czy jeszcze na początku XIX w. Lucimierz. Być może, tak jak w niedalekim Lutomiersku, pochodzi od imienia Lutomir. W 1784 r. w opisie parafii zgierskiej figuruje zapis: “Lucimierz, wieś królewska, w posesji Wgo Imci Pana Dzierzbickiego, szambelana…”. Z początków XIX w. pochodzi klasycystyczna, murowana karczma. Obok niej stoi stajnia. Jest to jeden z ciekawych na naszym terenie zabytków, związanych z dzisiejszą, międzynarodową drogą. Na pewno przed tą, zbudowaną ok. 1820 r., stała inna. W 1930 r. wymieniany jest właściciel ziemski Karol Franke. Prawdopodobnie współwłaścicielem były Łódzkie Elektryczne Koleje Dojazdowe. W latach okupacji Las lućmierski był miejscem egzekucji i pochówku tysięcy Polaków. W dzisiejszym „Ośrodku” stacjonowały: szwadron kawalerii SS i części dwóch batalionów policji, które dokonywały egzekucji, a w 1944 r. palenia zwłok dla zatarcia śladów. W grobach w lesie leżą ofiary egzekucji na „placu stodół”, obecnym Placu Stu Straconych w Zgierzu.

Łagiewniki Nowe

W skład sołectwa wchodzi miejscowość Łagiewniki Nowe.
Sołectwo zajmuje obszar 492,72 ha.

Sołtysem jest Karol Szymaszek.

Łagiew, łagiewka, łagwica – było to naczynie podróżne do napoju – z drzewa, skóry lub metalu. Rzemieślnik, który je wyrabiał, nazywał się łagiewnik, a zamieszkiwał oczywiście w Łagiewnikach. Inna wersja mówi, że określenie „Łagiewniki” odnosiło się do miejsca zamieszkiwanego przez służebników dworu książęcego – piwowarów i miodowarów, którzy towarzysząc księciu w podróżach przechowywali te napoje w łagwiach. Jakby nie było, nazwa jest jedną z najstarszych na tym terenie. Łagiewniki wraz ze Skotnikami były najprawdopodobniej wsiami służebnymi wiejskiego gródka. Związki ze Zgierzem były dość długie, bo dopiero w 1902 r. przestały należeć do zgierskiej parafii. Łagiewniki jako własność prywatna pojawiają się w roku 1400. W roku 1576 są własnością Jana Łagiewnickiego. Zniszczone w czasie wojen szwedzkich w 1669 r., były od połowy XVII w. własnością Jerzego z Bełdowa Bełdowskiego herbu Jastrzębiec (podsędka łęczyckiego). Należały do niego wówczas następujące miejscowości: Łagiewniki i Skotniki oraz Koźle, Moskule, Klęk, Modrzewie, a także Parzęczew, Miesięcin, Jagodnica i Zabieżki. W dobrach tych istniała pańszczyzna. W 1669 r. córkę Bełdowskiego, Zuzannę poślubił Samuel z Żelaznej Żelewski. Zuzanna otrzymała w posagu Łagiewniki, Modrzewie i Skotniki. To właśnie Żelewscy sprowadzili tu franciszkanów, ale to… już inna historia i inna gmina. W drugiej połowie XVIII w. właścicielem dóbr łagiewnickich był Antoni Karnkowski, ostatni kasztelan konarsko – kujawski. W roku 1853 spadkobiercą tych dóbr został August Zawisza, syn Marii Zawiszy z Karnkowskich. To on około 1864 r. na terenie po wyrąbanym lesie założył kolonię czynszową nazwaną Łagiewniki Nowe. Dzieje dzisiejszych Nowych Łagiewnik to zaledwie ok. 130 lat. Jest to więc wbrew nazwie jedna z młodszych wsi w Gminie. W 1884 r. wieś Łagiewniki Nowe liczyła 22 domy, 225 mieszkańców i 353 morgi rozległości, a Łagiewniki Stare 9 domów, 232 mieszkańców i 53 morgi. W 1866 r. były tu szkoła, młyn wodny, gorzelnia i wykończalnia (apretura) sukna i kortów. Dzisiejsze Łagiewniki Nowe wraz z Parcelą i Starymi wyróżnia może większa intensywność budownictwa. Ciekawostką jest granica między Łodzią i Gminą Zgierz. Biegnie bodajże lewą stroną drogi ze Zgierza i dlatego chyba, ponieważ po przeciwnej stronie jest Łódź, ulica ta nosi łódzką nazwę „Okólna”. W ten sposób posesje gminy zgierskiej numerowane są w nawiązaniu do ulicy gminy łódzkiej. To rzadki przypadek.

Maciejów

W skład Sołectwa wchodzą miejscowości: Maciejów, Smardzew i Rozalinów.
Sołectwo zajmuje powierzchnię 216,39 ha.

Sołtysem jest Łukasz Zgierski.

Dzieje dwóch pierwszych wsi są o wiele krótsze niż historia Smardzewa. Obie powstały w XIX w. (około połowy). W 1888 r. Rozalinów liczył 5 domów, 36 mieszkańców i 29 mórg, a Maciejów 13 domów, 78 mieszkańców i 235 mórg. Obie wsie były wynikiem podziału dóbr smardzewskich. Najstarsza z trzech wsi nie jest dzisiaj wsią sołecką. Sama nazwa wsi jest bardzo stara. Uważni czytelnicy „Starej Baśni” pamiętają smerdów. To dość pogardliwe określenie chłopa przetrwało w nazwie wsi do dziś. Być może ma to związek z istnieniem po sąsiedzku dwu wsi służebnych: Skotnik i Łagiewnik. W każdym razie po raz pierwszy pojawia się w końcu XIV wieku, wymieniane jako Smarszouo (1392 r.), Smarceuo (1393 r.) i Szmarszewo (1403 r.). W początku XVI w. Smarszewo (Smarzewo), wieś w parafii Szczawin i powiecie brzezińskim, stała pustką, a dziesięciny pobierał tamtejszy pleban. Znany też imię ówczesnego właściciela – Pawła. Uważnym czytelnikom dość dziwny może się wydać fakt, że wieś „stała pustką”, a był właściciel i płacono dziesięcinę, ale to już problem ówczesnych kronikarzy. Na początku XIX w. Smardzew w parafii Szczawin, powiecie brzezińskim i obwodzie rawskim, miał 10 domów i 73 mieszkańców. Przeszło 50 lat później wymieniane są: wieś licząca dwa domy i 59 mieszkańców (!) oraz 9 mórg, folwark liczący 3 domy, 55 mieszkańców i 104 morgi oraz młyn z 1 domem, 4 mieszkańcami i 5 morgami.

Rogóźno

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Rogóźno.
Sołectwo zajmuje powierzchnię 265,75 ha. 

Sołtysem jest Jan Więckowski.

Rogóźno to jedna ze starszych wsi w Gminie. Pierwsza wzmianka o niej to rok 1350, kiedy to przy podziale majątku wieś Rogosno otrzymał brat Sieciecha z Gieczna – Boguta. Na początku XVI w. wsie Rogosyenska Volya et Rogoschno, były posiadłością Rogozińskich i Sobockich. Dawały dziesięcinę z łanów kmiecych kanonii i prebenzie łęczyckiej. Dziesięcina z folwarku szła na potrzeby plebanii w Giecznie. W roku 1576 Stanisław Rogoziński miał folwark, dwie zagrody, młyn i pustą karczmę. Na początku XIX w. wieś prywatna Rogóźno liczyła 5 domów i 38 mieszkańców. Gać to jeden dom i 4 mieszkańców. Rogóźno i Wola Rogozińska stanowiły jedne dobra do połowy XIX w. W ich skład wchodziły dodatkowo: Rudno, Lorenki, Wały, Władysławów i Kwilno. W roku 1886 dobra Rogóźno składały się z folwarków: Rogóźno, Lorenki i Sarnia oraz młyna wodnego Gać. Obszar Rogóźna jest bardzo ciekawy pod względem geologicznym. Tutaj już w latach 50. planowano powstanie uzdrowiska ze względu na istnienie ciekawych zasobów wód mineralnych. Później dość głośna była sprawa powstania ewentualnej kopalni węgla brunatnego. Był nawet moment, że Bełchatów spadł na drugie miejsce w kolejności. Złoża rogozińskie są bardziej zwarte i łatwiejsze w eksploatacji. Zadecydowała znów woda – złoża węgla znajdują się na wysadach solnych i należałoby osuszyć, a odpompowanie silnie zasolonych wód zanieczyściło by Moszczenicę, Bzurę i Wisłę do ujścia. Poza tym odsolenie pochłonęłoby większość energii uzyskanej z węgla. Na ówczesne czasy, a była to połowa lat 60. byłaby to więc inwestycja nieopłacalna ekonomicznie, dlatego wygrał Bełchatów – tam złoża nie są tak zasolone.

Rosanów

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Rosanów.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 518,15 ha. 

Sołtysem jest Benedykt Tomczyk.

Najstarsza znana z literatury nazwa to dopiero początek XIX w. Prywatna wieś Rożenów liczyła 1 dom i 9 mieszkańców. W końcu tego wieku był już Rozenów Stary (10 domów, 120 mieszkańców i 67 mórg powierzchni), Rozenów Nowy (19 domów, 150 mieszkańców i 153 morgi) oraz Rozenów Podleśny (10 domów, 64 mieszkańców i 109 mórg).Używano także określenia Rosenów. Ta ostatnia nazwa dotrwała do dzisiejszych czasów. Co prawda prawidłowa nazwa brzmi obecnie jak w tytule, czyli Rosanów, ale w literaturze naukowej, na mapach pojawia się często właśnie Rosenów. W stosunku do „kolonii”, bo tak te miejscowości nazywano 100 lat temu, przybył jeszcze jeden Rosanów – Rozwlekły. W skład dzisiejszego Sołectwa wchodzi także przysiółek o nazwie Ciosny Kolonia. Jest to dość rzadki wypadek istnienia na jakimś terenie nazwy sąsiedniej wsi. Istnieje także jeszcze jedna część – Wymokłe. Jest to być może jedna ze starszych nazw terenowych tego rejonu. Nazwa ta najprawdopodobniej brzmiała Wymokle. W 1895 r. liczyła 5 domów 36 mieszkańców i 50 mórg. Dzisiejszy Rosanów to przede wszystkim działki letniskowe – „zagłębie” rekreacyjne Zgierza i Łodzi oraz jedyny chyba w kraju rezerwat jałowców, zwany oczywiście „Ciosny”.

Skotniki

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Skotniki.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 187,27 ha. 

Sołtysem jest Jolanta Adamczyk.

Jest to jedna z najstarszych wsi na terenie Gminy Zgierz. We wczesnym średniowieczu, Skotniki wraz z Łagiewnikami, były wsią służebną, to znaczy, że pełniły określone powinności na rzecz jakiegoś dworu. Rodzaj powinności jest oczywisty – hodowla bydła. Staropolskie określenie tegoż, to właśnie „skot”, do dziś używane w większości słowiańskich języków. Określenie „skotniki” odnosiło się do dzisiejszych pasterzy. Pierwsze zapisane jej nazwy to właśnie Scothniki i Scotniki. Od tej nazwy wzięli nawet nazwisko właściciele – w 1576 r. wymieniany jest Stachnik Scotniczski, a wieś liczyła 3 i pól łanu, posiadała karczmę, młyn i 13 osad. W połowie XVII wieku dobra łagiewnickie, a więc i Skotniki należały do podsędka łęczyckiego Jerzego Bełdowskiego. W końcu XVIII w. były już własnością Karnkowskich. Na początku następnego wieku w księgach parafii zgierskiej (bo do niej wieś od początku należała) pojawiają się informacje o Budach Skotnickich (mianem „budy” określano w tym czasie nowo zagospodarowane tereny). Na najstarszych mapach z tego okresu widzimy z kolei Skotniki Małe oraz Kolonię Skotnicką. W latach po uwłaszczeniu na mapach występują natomiast Skotniki Duże i Skotniki Małe. Na dzisiejszych mapach występują tylko jedne Skotniki, natomiast w oficjalnych spisach nazw jeszcze w 1974 r. występowały Skotniki Kolonia i Stare Skotniki. Obecnie wieś sołecka Skotniki „posiada” integralną część o nazwie Skotniki Kolonia.

Słowik

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Słowik.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 508,64 ha. 

Sołtysem jest Małgorzata Grabiszewska-Hofman.

Na początku XVI w. wieś nosiła nazwę Sliwnykj, dzisiaj napisalibyśmy Śliwniki lub Śliwmik. Należała wtedy do parafii w Solcy (dopiero później z tejże wydzielono parafię ozorkowską). Dalsze losy wsi giną znów w zapomnieniu. Prawdopodobnie (jak zresztą w przypadku wielu innych miejscowościach środkowej Polski) nie przetrzymała wojen szwedzkich i czasów saskich. W końcu XVIII w. Jan Szczawiński osadza tu Olędrów. Taką, zniekształconą nazwą (pochodzącą od osadników holenderskich), określano osadnictwo, głównie pruskie w tym czasie. Rozwój był dość pomyślny, bo już w 1827 r. wieś prywatna Słowik liczyła 32 domy i 208 mieszkańców. Być może świadectwem tego Słowika jest ciąg domów wzdłuż obecnej drogi krajowej nr 1. Proszę zwrócić uwagę, że jest on jednak od niej nieco oddalony. Być może, że wzdłuż tych zabudowań biegła pierwotna „szosa łęczycka”. Obecna to prawdopodobnie już XIX-wieczna regulacja. Słowikowskie ziemie nie są najurodzajniejsze. Miejscowi mieszkańcy mogli tylko zazdrościć jadącym dzień i noc wozom z warzywami spod Łęczycy do Łodzi i Zgierza. Lata 20. przyniosły istniejącą do dziś (jeszcze) linię tramwajową. Łódź i Zgierz znalazły się w zasięgu kilkudziesięciominutowej odległości. Wraz z „przybliżeniem” miast następowała powoli zmiana użytkowania. Dziś Słowik i najbliższe okolice to „zagłębie” wypoczynkowo-rekreacyjne dla tych miast.

Szczawin

W skład Sołectwa wchodzą miejscowości: Szczawin Duży, Szczawin Mały, Szczawin Kolonia i Szczawin Kościelny.
Sołectwo zajmuje powierzchnię 1419,78 ha. 

Sołtysem jest Anna Wasilewska.

Samo pochodzenie nazwy ma być może związek ze szczawiem – rośliną gleb kwaśnych. Dzisiejszy Szczawin (a w zasadzie – Szczawiny) to jedna z najstarszych wsi naszej Gminy. Pierwsza notatka o niej pochodzi z 1339 r. Pierwszą znaną z imienia właścicielką była Paulina, wdowa po wojewodzie łęczyckim – Borzywoju. W końcu tegoż wieku wymieniani są jeszcze inni właściciele Szczawina – Nasigneus de Szczauino, Swanthoslaus Karcz de Szczavino, czy Andreas de Dzerzosna. Wiek XV to już własność królewska, a późniejsi właściciele to dzierżawcy królewszczyzny. Bogata wieś posiadała oczywiście kościół. Szczawiński powstał w początkach XV w. Był ważnym punktem w administracji kościelnej, jako siedziba dekanatu składającego się z 27 parafii (w tym zgierskiej). Wraz z kościołem przyszła oświata – w początkach XVI w. odnotowany jest fakt istnienia szkoły parafialnej (zapewne dokładna analiza list studentów Akademii Krakowskiej z XVI i XVII w. pozwoliłaby na ustalenie pierwszego szczawińskiego studenta). Pierwotnie kościół był pod wezwaniem św. Anny. Losy kościoła i parafii były w jakimś sensie odbiciem losów wsi. Upadek gospodarczy po „potopie” szwedzkim spowodował upadek wsi, a także upadek kościoła. W końcu XVIII w., ze względu na ubóstwo i niemożność utrzymania plebana, probostwo oddane zostało klasztorowi oo. Franciszków w Łagiewnikach, który zarządzał nim do kasaty zakonu w 1864 r., budując jednocześnie poprzedni kościółek pod wezwaniem św. Stanisława. Spłonął on w 1987 r., a obecny to dzieło proboszcza ks. kanonika Józefa Wagnera i szczawińskiej wspólnoty parafialnej. W atach. 80. XIX wieku na terenie Zgierza rozpoczęła działalność partia organizowana przez L Waryńskiego – „Proletariat”. Jedną z przyczyn jej wpadki na tym terenie był fakt propagowania jej poglądów przez „napitego” działacza w szczawińskiej karczmie. Usiłował on wciągnąć do konspiracji karczmę. Efektem był donos tejże i śledztwo. Inną kwestią są… nazwiska. Mieszkańcy twierdzą, że każde nazwisko typu Królikowski, czy Jędrzejczak w 99% oznacza pochodzenie ze Szczawina.

Śladków Górny

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Śladków Górny.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 278,88 ha. 

Sołtysem jest Agnieszka Machałowska.

Najstarsze zapiski pochodzą ze starych, łęczyckich ksiąg sądowych z roku 1386. Wymieniają tylko jeden Śladków. W końcu XIV w. nazwa ta występuje już w wielu formach, najczęściej jako: Slathcowo, Slathcouo, Sladkowo, Sladcowo. Dzięki tym zapiskom znane są także imiona pierwszych śladkowian, prawdopodobnie właścicieli: Sandco, Raciborus, Gnewomirus, Tomco, Janco i Nicolaus. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od nazwiska Śladek lub Ślad. W 1520 r. występuje już kilka Śladkowów: Slathkovo Nagorne, Slathkovo Zaleschne lub zalezne, Slathkowo maior lub maius (czyli duże). Rok 1576 to Sliadkowvo maior, Sliadkowo Nagorne i Sliadkovo Zaliessne, właścicielami ich byli Śladkowscy herbu Jastrzębiec, Rafał, Walenty, Melchior i Anna. Była tu wtedy karczma, gdzie pędzono gorzałkę. Od początków XVI w. wszystkie Śladkowy miały odrębne role folwarczne, dające dziesięcinę parafii w Giecznie, podczas, gdy role kmiece dawały dziesięcinę kanonii i prebendzie łęczyckiej. Koniec XIX w. to nazwy już współczesne: Śladków Górny, Śladków Podleśny i Śladków Rozlazły w parafii Gieczno i gminie Rogóźno. W roku 1827 w Śladkowie Górnym było 13 domów i 119 mieszkańców, a w 1889 r. 21 domów i 159 mieszkańców. Śladków Podleśny w 1827 r. liczył 15 domów i 130 mieszkańców, a w 1889 r. 22 domy i 193 mieszkańców. Śladków Rozlazły w 1827 r. miał 16 domów i 134 mieszkańców, a w 1889 r. 29 domów i 203 mieszkańców. Obecnie na terenie Gminy Zgierz znajduje się tylko Śladków Górny. Pozostałe to już Gmina Piątek i powiat łęczycki. Jest to m.in. efekt „partyjnego” podziału administracyjnego z połowy lat 70.

Ustronie

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Ustronie.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 1616,94 ha. 

Sołtysem jest Karolina Nożewska.

Nazwa wyjątkowo odpowiada charakterowi miejscowości. 90% powierzchni Sołectwa to las. Miejscowość bywa bardzo często mylona z sąsiednimi Grotnikami. Z grubsza można powiedzieć, że to, co na lewo od toru (patrząc w kierunku Kutna), to Ustronie. Oczywiście jest to przesada. Tak naprawdę to Ustronie zaczyna się kilkadziesiąt metrów od torów. Samo Ustronie jest starsze od sąsiada. Grotniki, jak już wspomniano, są najmłodszą chyba wsią w Gminie Zgierz, powstałą na początku XX w. Ustronie wymienia Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego z 1892 r. Była to wieś w powiecie łódzkim, gminie Nakielnica i parafii Parzęczew. Liczyła 24 domy, 252 mieszkańców i zajmowała 385 mórg (oczywiście bez dzisiejszych lasów). Nie wymieniają go natomiast statystyki z początków XIX w. Być może Ustronie jest efektem parcelacji popowstaniowej (1863 r.). Być może pierwszą informacja o Ustroniu jest zapis w aktach notarialnych archiwum łęczyckiego z 1812 r., który mówi, że „Uczciwy Gotlib Henryk Millerszön (Müllerschon), kolonista z Kolonii Tkaczewska Góra w Powiecie Zgierskim w, Departamencie Warszskim, posiadał dom z zabudowaniami i gruntem w kolonii Ustronie pod Słowikiem y Krzeszowem do Ekonomii Tkaczewskiej należącej.”

Warszyce

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Warszyce.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 240 ha. 

Sołtysem jest Jarosław Matusiak.

Nazwa Warszyce pochodzi najprawdopodobniej od imienia Warsz. Najstarsze zapiski dziejów Warszyc sięgają 1391 r. Liczne procesy sądowe dostarczają nam imion pierwszych właścicieli z rodu Adwańców. W końcu XIV w. był to Janek (Ianko albo Johannes) de Warssice (Warsice, Warszice, Warssice, Warczice). W 1399 r. występuje też Hanca de Warsice. W początkach XVI w. dwór z folwarkiem w Warszycach należały do parafii w Modlnej, zaś wieś do parafii w Giecznie. W 1576 r. we wsi Warssicze, w parafii Gieczno, jeden z Warszyckich posiadał 1 łan, 2 zagrody i młyn z 4 osadnikami. Drugi – Jakub – miał 1 łan, 1 zagrodę i 3 osadników. We wsi Warszycka Wola Andrzej Tymiński płacił podatki z 3 łanów, dwu zagród, karczmy, młyna o 2 kołach i 11 osadników. W początkach XIX w. występują już jedne Warszyce w parafii Gieczno. Liczyły wtedy 7 domów, 69 mieszkańców. Pod koniec tegoż wieku liczba domów wzrosła do 11, liczba mieszkańców do 109. Wieś liczyła 162 morgi. Do niedawna istniały Stare i Nowe Warszyce. Obecnie są tylko Warszyce, a nazwa ta jest jedyną w Polsce.

Wiktorów

W skład Sołectwa wchodzą miejscowości: Wiktorów i Zimna Woda.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 166,63 ha. 

Sołtysem jest Kinga Kmieć.

Jak już wielokrotnie bywało, miejscowość sołecka jest młodsza. Zimną Wodę wymienia spis z początków XIX. Prywatna wieś Zimna Woda liczyła wtedy 1 dom i 11 mieszkańców. Pod koniec tego wieku wieś i osada wchodziły w skład dóbr Lućmierz. Wieś miała już 10 domów, 97 mieszkańców oraz 73 morgi należące do włościan, a osada liczyła 2 domy, 9 mieszkańców i 19 mórg dworskich. W tym samym czasie pojawia się folwark i wieś Wiktorów, który także wchodził w skład dóbr Lućmierz. Wieś liczyła 5 domów, 81 mieszkańców i 29 mórg. Folwark liczył mórg 188. Były dwa domy i 11 mieszkańców. W skład dzisiejszego Wiktorowa wchodziła jeszcze część o nazwie Stara Wieś. Na początku lat 70. w spisach nazw figurowało jeszcze określenie Wiktorowskie Parcele. Ta nazwa od 1977 r. już nie występuje.

Władysławów

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Władysławów.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 413,87 ha.

Sołtysem jest Kamil Konieczny.

Leżące pomiędzy starym Kwilnem i jeszcze starszym Besiekierzem Nawojowym, Sołectwo Władysławów, jest „przedszkolakiem” w stosunku do tych wsi. Nie wymieniają go statystyki nawet z początków XIX w. Dopiero w jego ostatnim dziesięcioleciu pojawiają się pierwsze informacje o dwóch wsiach wchodzących w skład dzisiejszego sołectwa – kolonia Władysławów liczyła 26 domów, 239 mieszkańców i 539 mórg, zaś kolonia Wały miała 6 domów i 56 mieszkańców. Należały do dóbr Rogóźno i najprawdopodobniej powstały w okresie po 1863 r.

Wola Branicka

W skład Sołectwa wchodzą miejscowości: Wola Branicka i Michałów.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 495,35 ha. 

Sołtysem jest Barbara Palmowska.

Nazwy zawierające człon Wola od średniowiecza dawano nowo zakładanym wsiom, których mieszkańcy byli ludźmi wolnymi. Wsiom tym nadawano inne prawa, a mieszkańcy dostawali przydziały ziemi zwolnione z wszelkich opłat na określony czas. Najstarsze informacje pochodzą z 1790 r. Jest to opis dworu, który podaje, że był on z bali i miał cztery pokoje, a otaczający go ogród miał założenie włoskie. Następna wzmianka to dopiero rok 1827 – było tu wtedy 20 domów i 255 mieszkańców. „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego” nie podaje danych statystycznych z końca XIX w., zawiera natomiast informację, że nazwa ta pochodzi prawdopodobnie od nazwy wsi Brachowice i pierwotnie brzmiała Wola Brachowicka. Michałów, druga miejscowość w tym Sołectwie, jest o wiele późniejsza. W 1885 r. było tu 5 domów, 27 mieszkańców i 76 mórg. Już na mapie Gilly’ego (z 1802 r.) widnieje młyn nad rzeczką Moszczenicą. Podobno nosił on nazwę „Wygoda”. Słynął z wyrobu doskonałej, pszennej i żytniej mąki, dostarczanej do Łodzi i Zgierza. Podobno młyn spłonął pod koniec XIX w. Jego następny właściciel młyn (a przynajmniej część nowego młyna) w roku 1901 zamienił w szarpalnię szmat. Przed I wojną światową nastąpiła kolejna przebudowa. Wystawiono wtedy nowy, murowany budynek. Część jego zajmował młyn, a część szarpalnia. Ta ostatnia zlikwidowana została już po II wojnie. Na początku XX w. właścicielem folwarku był Ignacy Biernaciak, który w 1930 r. posiadał w Woli Branickiej 77 ha, a młyn należał do E. Gramsa.

Wola Rogozińska

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Wola Rogozińska.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 260,82 ha. 

Sołtysem jest Marek Potakowski.

Związana z pobliskim Rogóźnem, dzieliła jego losy. I tak już w XVI w. dawała dziesięcinę z łanów kmiecych kanonii i prebendzie łęczyckiej, natomiast z folwarku plebanii w Giecznie. Później wchodziła w skład dóbr rogózińskich. Według regestru poborowego powiatu łęczyckiego z 1576 r. Jadwiga Sobocka miała tu 2 łany, 1 karczmę, 3 puste łany i 8 osad. W 1827 r. były dwie części – Rogózińska Wola miała 14 domów i 107 mieszkańców, a Rogozińska Wola tyle samo domów i 118 mieszkańców. Także „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego” podaje dwie wersje: wieś Wola Rogozińska położona w odległości 20 wiorst od Łęczycy miała 38 domów i 222 mieszkańców, a wieś włościańska Rogozińska Wola znajdowała się w odległości 24 wiorst od Łęczycy i miała 74 domy i 263 morgi obszaru. W 1883 r. wieś Wola Rogózińska liczyła 74 mieszkańców uprawiających 363 morgi. Tak naprawdę nie wiadomo jak pisać nazwę tego Sołectwa. Ostatni urzędowy wykaz nazw województwa łódzkiego z 1988 r. podaje nazwę „Wola Rogózinska”, natomiast w Uchwale Rady Gminy Zgierz z 1999 r. przyjęto nazwę „Wola Rogozińska”.

Wypychów

W skład Sołectwa wchodzi miejscowość Wypychów.

Sołectwo zajmuje powierzchnię 343,87 ha. 

Sołtysem jest Milena Olczak.

Tak, jak wiele innych miejscowości na obszarze naszej Gminy, był Wypychów własnością prywatną. W roku 1576 wieś Wipichowo w parafii Gieczno, własność Sobockiej, miała 2 łany, 2 zagrodników i 4 osadników. Na początku tegoż wieku łany kmiece dawały dziesięcinę kanonii Łęczyckiej, a folwark plebanowi w Giecznie. Na początku wieku XIX Wypychów to wieś, która liczyła 9 domów i 102 mieszkańców (w dalszym ciągu własność prywatna) i folwark. Koniec tego wieku to wieś z 27 osadami i 208 mórg powierzchni. Folwark natomiast w 1888 r. liczył 314 mórg, w tym ornych i ogrodów: 193 morgi, łąk 47 mórg, pastwisk 57 mórg, wody zajmowały 3 morgi, a nieużytki 14 mórg. W skład folwarku wchodziły: 1 budynek murowany (prawdopodobnie dwór) oraz 8 drewnianych. Do folwarku należały także pokłady torfu.

 

Źródło informacji historycznych: Wierzbowski Maciej, “Korzenie Gminy Zgierz”, Zgierz 2004 r.

Dane dotyczące liczby ludności aktualne na 4 marca 2009 r.