Unia Europejska

flag_yellow_high

 

Licząca obecnie 27 państw Unia Europejska, powstała na fundamencie trzech Wspólnot Europejskich. Inicjatorem stworzenia pierwszej z nich był francuski minister spraw zagranicznych – Robert Schuman, który w 1950 r. przedstawił projekt utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS), mającej kontrolować oba newralgiczne przemysły w celu eliminacji ewentualnego odradzania się militaryzmu w powojennej Europie, a także pogłębiać współpracę i więzi łączące członków tej organizacji, którymi od początku jej istnienia były: Francja, Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg.

 W 1957 r. na mocy Traktatów Rzymskich powołane zostały do życia dwie kolejne Wspólnoty, tj. Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euroatom). W 1967 r. po podpisaniu Traktatu Fuzyjnego wszystkie trzy Wspólnoty połączyły się.

 

Z biegiem czasu współpraca pomiędzy krajami wchodzącymi w skład Wspólnoty, których liczba ciągle wzrasta, zacieśniała się i obejmowała coraz szersze obszary działania.

W 1993 r. wszedł w życie Traktat z Maastricht powołujący Unię Europejską. Celem jej funkcjonowania jest nadal, jak to było, ponad pół wieku temu, w zamyśle Ojców Założycieli (R. Schuman, K. Adenauer, A. De Gasperi), pogłębianie współpracy i usuwanie wszelkiej wrogości w relacjach między państwami europejskimi, choć nie jest to już jedyny priorytet. Obecnie Unia Europejska to przede wszystkim wspólnota państw wzajemnie wspierających swój rozwój, co ma skutkować uczynieniem z jej terytorium obszaru najlepiej rozwiniętego i najbardziej konkurencyjnego na świecie. UE udziela szerokiego wsparcia krajom członkowskim wychodzącym ze stanu zapóźnienia gospodarczo-cywilizacyjnego.

Budowa silnej gospodarki wspólnotowej wymaga skoordynowania działań wielosektorowych, z czego wynika wielka złożoność polityki unijnej, mnogość wydawanych rozporządzeń i ogromna rzesza urzędników.

Dzisiejsza Unia Europejska zajmuje obszar 4,325 mln km2 i jest zamieszkiwana przez 495 mln mieszkańców, zanim jednak osiągnęła takie rozmiary rozrastała się etapowo. W 1973 r. miało miejsce pierwsze rozszerzenie o Wielką Brytanię, Irlandię i Danię. Rok 1981, to czas kiedy członkiem Wspólnoty Europejskiej stała się Grecja. W 1986 r. do grona państw członkowskich dołączyły Hiszpania i Portugalia. Akces Szwecji, Finlandii i Austrii nastąpił w 1995 r. Piąty etap rozszerzenia w 2004 r. obejmował Cypr, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Maltę, Polskę, Słowację, Słowenię i Węgry. Ostatnio, tj. 1.01.2007 r., nowymi członkami UE została Bułgaria i Rumunia.

Unia Europejska to organizacja dążąca do jak najpełniejszego rozwoju państw ją konstytuujących, a poprzez to do stworzenia jak najlepszych warunków życia dla społeczności europejskiej. Unia Europejska nie troszczy się tylko o rozwój gospodarczy, ale również dba o budowanie tożsamości europejskiej, przy poszanowaniu odmiennych tradycji i kultur ją współtworzących, krzewienie wartości demokratycznych i tolerancji. Unia zmierza także do umocnienia swej pozycji silnego podmiotu na arenie politycznej ówczesnego świata.

Główne instytucje Unii Europejskiej:

Rada Europejska składa się z przywódców państw oraz rządów, a także Przewodniczącego Komisji Europejskiej. Rada zbiera się na wspólnych posiedzeniach dwa lub trzy razy w roku. Zadaniem Rady Europejskiej jest wyznaczanie ogólnych kierunków w działalności Unii Europejskiej.
Rada Europejska, w przeciwieństwie do pozostałych wymienionych poniżej instytucji, nie jest organem statutowym UE, tzn. jej funkcjonowanie nie zostało uregulowane ani w traktatach założycielskich Wspólnot Europejskich, ani w Traktacie z Maastricht.

Rada Unii pełni znaczącą rolę w procesie decyzyjnym Unii Europejskiej. W jej skład wchodzą ministrowie państw członkowskich, reprezentujący resorty, których dotyczy omawiana problematyka. Rada wydaje rozporządzenia, dyrektywy i postanowienia. Rada Unii przy udziale Parlamentu Europejskiego czuwa nad budżetem unijnym. Do jej prerogatyw należy również uchwalanie układów międzynarodowych wynegocjowanych przez Komisję Europejską. Rada Unii odpowiada za koordynację polityk gospodarczych krajów należących do Unii Europejskiej.

Parlament Europejski (PE) wyraża i dba o interesy obywateli UE, którzy wybierają eurodeputowanych w wyborach bezpośrednich. Siedziba Parlamentu Europejskiego znajduje się w Strasburgu, gdzie raz w miesiącu mają miejsce sesje plenarne, zaś jego Sekretariat jest zlokalizowany w Luksemburgu. Do zadań Parlamentu należy: kontrola nad pracą Komisji Europejskiej, podejmowanie inicjatyw ustawodawczych a także zatwierdzanie budżetu Unii Europejskiej. W lipcu 2009 r. nowym przewodniczącym Parlamentu Europejskiego został wybrany Jerzy Buzek.

Komisja Europejska (KE) jest organem wykonawczym Unii Europejskiej i inicjatorem projektów legislacyjnych. Komisję tworzą przedstawiciele państw członkowskich UE. Komisja jest niezależna od rządów krajowych. Jej zadaniem jest reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów całej UE. Komisja opracowuje wnioski dotyczące nowych aktów legislacyjnych, które następnie przedkłada do zatwierdzenia Parlamentowi i Radzie Unii. Jest ponadto organem wykonawczym Unii – a więc jej zadaniem jest wprowadzanie w życie decyzji Parlamentu i Rady Unii. Przewodniczącym Komisji Europejskiej jest obecnie José Manuel Barroso.

Trybunał Sprawiedliwości pełni funkcję najwyższego organu sądowego Unii Europejskiej. Skład Trybunału liczy 27 sędziów, z każdego państwa po jednym. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg. Trybunał gwarantuje jednolitą interpretację i jednakowe egzekwowanie prawa europejskiego we wszystkich krajach członkowskich. Trybunał stoi również na straży wdrażania przez wszystkie instytucje i państwa unijne nałożonych na nie zobowiązań prawnych. Trybunał ma prawo do rozstrzygania sporów prawnych pomiędzy krajami członkowskimi, instytucjami UE, osobami prawnymi i fizycznymi.

Trybunał Obrachunkowy zajmuje się sprawdzaniem zgodności z prawem metod pozyskiwania i wydatkowania środków finansowych pochodzących od podatników, a stanowiących fundusze Unii Europejskiej. Trybunał ma prawo dokonywać kontroli wszystkich osób i instytucji rozporządzających środkami unijnymi. Kadencja Trybunału trwa 6 lat. W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa. Kadencja Trybunału trwa 6 lat. Członkowie wybierają spośród siebie prezesa na trzyletnią, odnawialną kadencję.

Od 1986 r. Unia Europejska posiada własne symbole, tj. flagę i hymn.
Na błękitnym tle unijnej flagi dwanaście złotych gwiazd. Liczba ta nie jest dziełem przypadku, ale została wybrana ze względu na swą symbolikę, wyraża ona bowiem doskonałość i pełną harmonię. Zatem nie oznacza ona – tak jak sądzili niektórzy zwłaszcza w czasie, gdy do Wspólnoty należało 12 państw – liczby członków Unii i w związku z tym jest niezmienna. Ułożenie gwiazd w krąg podkreśla solidarność i jedność między państwami członkowskimi.

Rolę hymnu Unii Europejskiej pełni „Oda do radości” Ludwiga van Beethovena w aranżacji dokonanej przez Herberta van Krajana. Choć Beethoven skomponował muzykę do wiersza Friedricha Schillera, to hymn UE nie posiada słów, aby uniknąć ewentualnych konfliktów dotyczących języka w jakim należałoby go śpiewać. Jedynym nośnikiem ideałów pokoju, solidarności i wolności ma być język muzyki, który dzięki swojemu uniwersalnemu charakterowi dociera do wszystkich i nie tworzy żadnych barier.
Hymn Unii grany jest na szczytach i oficjalnych uroczystościach unijnych, w szczególności podczas obchodów Dnia Unii Europejskiej, tj. 9 maja.

Więcej informacji:
www1.ukie.gov.pl
www.europa.eu/index_pl.htm